Begeleide zelfhulp via internet voor de behandeling van depressieve symptomen bij patiënten met hersentumoren. * oproep patienten om mee te doen *

Inleiding
Depressie vormt een aanzienlijk gezondheidsprobleem voor patiënten met een hersentumor. Depressie hangt bij deze patiënten samen met een hogere morbiditeit en een slechtere overleving. Daarnaast is depressie de belangrijkste onafhankelijke voorspeller van kwaliteit van leven van patiënten met hersentumoren. Dit heeft niet alleen effect op de patiënt, maar ook op de informele zorgverleners (bijv. de partner of een familielid).
Hersentumorpatiënten zijn over het algemeen niet snel geneigd om hulp te zoeken voor psychische problemen. Het internet is echter een medium dat door hersentumorpatiënten makkelijk gebruikt kan worden als middel om hulp te zoeken. Dit project richt zich op de ontwikkeling van een internet-gebaseerde interventie voor hersentumorpatiënten met milde tot matige depressie. Bij volwassenen zonder kanker, maar met milde tot matige depressie is de effectiviteit van dit type interventie reeds aangetoond, maar nooit bij hersentumorpatiënten.
Vanuit maatschappelijk oogpunt is depressie bij hersentumorpatiënten belangrijk, omdat er slechts een beperkt aantal behandelingen zijn ontwikkeld die ook effectief zijn gebleken. Depressie komt niet alleen veel voor bij hersentumorpatiënten, maar heeft ook grote consequenties voor de informele zorgverleners van deze patiënten. Middels begeleide zelfhulp via internet is de mogelijkheid ontstaan om hulp te verlenen aan grote groepen patiënten. In dit opzicht vormt de interventie een belangrijke aanvulling op het bestaande hulpverleningsaanbod in Nederland.

Doelstellingen
Het doel van de studie is: (1) te bepalen of een internet-gebaseerde begeleide zelfhulp interventie symptomen van depressie bij glioompatiënten kan reduceren; (2) het effect van de interventie te bepalen op de kwaliteit van leven van zowel glioompatiënten als hun informele zorgverleners; (3) de compliantie en haalbaarheid van de interventie in deze patiëntenpopulatie te onderzoeken; (4) de kosteneffectiviteit van de interventie te bepalen.

Methode
Er zal gebruik gemaakt worden van een begeleide internetinterventie waarvan de effectiviteit is bewezen en deze zal aangepast worden voor gebruik bij glioompatiënten. Deze kortdurende interventie is gebaseerd op 'problem-solving treatment', een cognitief gedragstherapeutische zelfhulp interventie.
Vijftig glioompatiënten (WHO graad II, III en IV) worden willekeurig ingedeeld bij de interventie en 50 glioompatiënten (WHO graad II, III en IV) bij de controle groep die na drie maanden ook mogen deelnemen aan de interventie. Daarnaast zullen 50 patiënten met laaggradige hematologische maligniteiten zonder betrokkenheid van het centraal zenuwstelsel fungeren als controlegroep die aan de internet-gebaseerde interventie zal deelnemen. Direct na de interventie, bij de 3-, 6- en bij de 12-maandelijkse follow-up wordt onderzocht of de interventie positieve effecten op depressie heeft gehad.

De primaire uitkomstmaat is de verandering in depressieve symptomen. Deze worden gemeten met de Center for Epidemiological Studies Depression Scale (CES-D). Secundaire uitkomstmaten zijn kwaliteit van leven, vermoeidheid, cognitief functioneren en maten die mogelijk voorspellend zijn voor de uitkomst, zoals de werkrelatie van de coach en de patiënt, tevredenheid, en probleem-oplossende vaardigheden. Verder zullen we data verzamelen over de kosten van de interventie (de toepassing van de interventie, de kosten van de coaches) per patiënt, zowel in geld als in uren arbeidstijd.

Goedkeuring METc
Dit project is goedgekeurd door de medisch-ethische toetsingscommissie van VUmc.

Samenwerking
In dit project wordt samengewerkt met de afdelingen Keel-, Neus- en Oorheelkunde/Hoofd-halschirurgie, Radiotherapie, Medische Oncologie, en Psychiatrie van VUmc en de afdeling Klinische Psychologie van de VU.

Projectgroep

Onderzoeker in opleiding

drs. F.W. Boele, Neuropsycholoog-onderzoeker, afd. Medische Psychologie, VUmc

Projectleiders

dr. M. Klein, Neuropsycholoog, afd. Medische Psychologie, VUmc (penvoerder)

dr. J.C. Reijneveld, Neuroloog, afd. Neurologie, VUmc

Prof. dr. I.M. Verdonck-de Leeuw, Psycholoog, Logopedist, Linguïst, VU, Klinische Psychologie

Vragen?
Voor vragen kunt u terecht bij:
drs. F. Boele, neuropsycholoog - onderzoeker in opleiding
E-mail:f.boele@vumc.nl
Tel: 020-4446099 / 020-4446027